Prikaccidenten
Telefoonnummer Prikpunt NMT: 0031 (0)800-77454636
Leden van NMT prikpunt kunnen ook 24/7 contact opnemen met prikpunt om eventueel te overleggen. Lidmaatschapsnummer van NMT of ziekteverzuimverzekering bij de hand hebben.
Protocol prik-, snij-, spat- en bijtaccidenten:
Na een prik-, spat-, snij- en bijtaccident is het van belang snel en adequaat te handelen. Dit protocol beschrijft de belangrijkste stappen.
WAT IS EEN PRIK-, SPAT-, SNIJ- EN BIJTACCIDENT?
Een prik-, spat-, snij- en bijtaccident is een gebeurtenis waarbij iemand op zodanige wijze in contact komt met bloed, dat hij of zij risico loopt besmet te worden met Hepatitis B, Hepatitis C en/of HIV. Bij een dergelijk accident wordt de huid door een voorwerp waaraan bloed kleeft, zoals een injectienaald, beschadigd. Hierbij kan ‘bloed-op-bloed’-contact zijn ontstaan. Er kunnen dan virussen op u zijn overgedragen. Ook bijtverwondingen kunnen leiden tot bloed-op-bloed-contact en tot virusoverdracht.
WELKE VIRUSSEN ZIJN VAN BELANG?
De belangrijkste virussen die door bloed-op-bloed contact kunnen worden overgedragen zijn:
● het hepatitis B virus (HBV);
● het hepatitis C virus (HCV) en
● het humaan immunodeficiëntie virus (HIV).
BELANGRIJKSTE EERSTE STAPPEN NA EEN PRIK-, SPAT-, SNIJ- OF BIJTACCIDENT
Zorg direct na het accident voor een goede wondverzorging:
● laat de wond goed doorbloeden;
● spoel de wond met water en of fysiologisch zout;
● desinfecteer de wond met alcohol 70% (al dan niet met chloorhexidine of jodium);
● bij contact met de slijmvliezen of ogen spoelt u direct en zo goed mogelijk met water of fysiologisch zout.
Handelwijze na accidenteel bloedcontact:
Laat een voorlopige inschatting maken van het besmettingsrisico dat u heeft opgelopen, in het bijzonder kans op HBV, HCV en HIV-besmetting.
WAT IS HET RISICO OP BESMETTING?
Het risico op besmetting met een van de genoemde virussen is sterk afhankelijk van de hoeveelheid virus in het bloed van de bronpatiënt en van de omvang van de huidbeschadiging. HBV en HCV Besmetting met HBV is een reëel risico, ook als het prik- of snijaccident slechts een kleine huidbeschadiging heeft opgeleverd. De kans op besmetting met HCV is lager. HIV De kans op HIV-besmetting ligt nog lager. Het is belangrijk om te weten dat het risico op een HIV-besmetting na een prik- of snij-accident gering is. De volgende factoren leiden tot een hoger risico op HIV-besmetting:
● diepe verwonding;
● zichtbaar bloed op het scherpe voorwerp;
● prikaccident met een holle naald die bloed bevatte (risico op besmetting >5%);
● intraveneuze of intramusculaire toediening van besmet bloed (ook geringe hoeveelheden vormen een reëel risico op besmetting);
● bloed afkomstig van een bronpatiënt met veel virus in het bloed, waaronder onbehandelde en terminale aidspatiënten.
WAT IS HET BELEID BIJ RISICO OP HEPATITIS B?
De beste bescherming is een volledige vaccinatie2. Er moet worden nagegaan of u voldoende bent beschermd tegen HBV. Is dit niet bekend of onduidelijk dan krijgt u een immunoglobine-injectie. Het is van belang dat deze binnen 24 uur na het prik-, spat-, snij- of bijtaccident wordt gegeven. Meestal wordt gelijktijdig een eerste van drie vaccinaties tegen HBV gegeven.
WAT IS HET BELEID BIJ RISICO OP HEPATITIS C?
Voor HVC bestaat er geen effectieve preventieve behandeling. Als er antistoffen tegen HCV in het bloed worden aangetoond kan in overleg met een hepatoloog een behandeling worden overwogen.
WAT IS HET BELEID BIJ RISICO OP HIV BESMETTING?
De kans op een daadwerkelijke HIV-infectie wordt aanzienlijk verminderd als u zo snel mogelijk, het liefst binnen acht uur na het accident, begint met de inname van medicijnen die de vermenigvuldiging van HIV remmen. Tot 72 uur na het incident kan PEP worden overwogen maar hoe sneller hoe beter! Dit verlaagt de kans op een daadwerkelijke HIV-infectie. De behandeling met HIV-remmers wordt de “Post Expositie Profilaxe” of “PEP” genoemd. PEP kan overwogen worden als onduidelijk is of:
● de bronpatiënt is geïnfecteerd met HIV;
● de bronpatiënt ombekend is of
● er onvoldoende tijd is om op uitslagen van onderzoek van het bloed van de bronpatiënt te wachten.
Indien de bronpatiënt vervolgens geen HIV blijkt te hebben, zal PEP direct worden beëindigd. Zolang het onduidelijk is of u met HIV bent geïnfecteerd en nader onderzoek loopt of een PEP kuur is gestart, is het niet raadzaam onbeschermd seksueel contact te hebben. OVERWEGINGEN OM AL DAN NIET MET PEP TE STARTEN Voor de werking van PEP bestaat enige wetenschappelijke basis. Een absolute garantie op bescherming tegen HIV-infectie is er echter niet. Het is van belang om het risico op besmetting met HIV door het prik-, spat-, snij- of bijtaccident en het preventieve effect van een behandeling met HIV-remmers af te zetten tegen de ongemakken (innemen, bijwerkingen) van de vier weken durende kuur. Dit moet binnen relatief beperkte tijd met de arts en de internist gespecialiseerd in aids worden besloten.
Hieronder volgt een lijst van ziekenhuizen in Nepal waar de PEP kuur te verkrijgen is:
HIV Treatment and Care Centres, 2010 1 Sukra Raj Tropical and Infections Disease Control Hospital, Teku, district Kathmandu 2 Bheri Zonal Hospital, Nepalgun, district Banke 3 Sparsha Nepal, Sanepa, district Lalitpur 4 Tribhuwan University Teaching Hospital (TUTH), Maharajgunj, district Kathmandu 5 BP Koirala Institue of Health Sciences BPKIHS), Dharan, district Sunsari 6 Western Regional Hospital, Pokhara, district Kaski 7 Narayani Sub-Regional Hospital, Birgunj, district Parsa 8 Mahakali Zonal Hospital, Mahendranagar, district Kanchanpur 9 Seti Zonal Hospital, Dhangadi, district Kailali 10 Doti District Hospital, Silgudhi, district Doti 11 Lumbini Zonal Hospital, Butwal, district Rupandehi 12 Achham District Hospital, Achham, district Achham 13 Baglung Hospital, Baglung, district Baglung 14 Koshi Zonal Hospital, Biratnagar, district Morang 15 Bharatpur Hospital, Chitwan, district Chitwan 16 Mechi Zonal Hospital, Jhapa, district Jhapa 17 Kanti Children’s Hospital, Maharajgunj, district Kathmandu 18 Janakpur Zonal Hospital, Janakpur, district Dhanusha 19 United Mission Hospital, Tansen, district Palpa 20 Mid Western Regional Hospital, Surkhet, district Surkhet 21 Rapti Sub Regional Hospital, district Dang 22 Sagarmatha Zonal Hospital, district Saptari 23 Maiti Nepal, Kathmandu, district Kathmandu 24 Damauli Hospital, Damauli, district Tanahun 25 Dailekh District Hospital, Dailekh, district Dailekh
Sub Centres1 Tikapur Hospital, Kailali, district Kailali 2 Baitadi District Hospital, Baitadi, district Baitadi 3 Syanja District Hospital, Syanja, district Syanja 4 Gulmi District Hospital, Tamghas, district Gulmi 5 Bardiya District Hospital Bardiya, district Bardiya 6 Dhulikhel Community Hospital, Kavre, district Kavre 7 Gorkha District Hospital, Gorkha, district Gorkha 8 Lamjung District Community Hospital, Lamjung, district Lamjung 9 Bayalpata Hospital, Accham, district Achham 10 Kapilvastu District Hospital, Taulihawa, district Kapilvastu